Siedlisko nad Bugiem
funkcja: dom jednorodzinny
lokalizacja: woj. dolnośląskie
inwestor: prywatny
data: 2014
zakres: projekt koncepcyjny
autor: Tomasz Głowacki
zespół: Adrian Kasperski, Alicja Sawicka, Rafał Majewski
Znamienny wpływ na decyzje przestrzenno-architektoniczne, obok potrzeb inwestora, miał szczególny kontekst miejsca. Działka, na której ma powstać siedlisko z domem mieszkalnym i kubaturami gospodarczymi to rozległy teren łąk i upraw polowych, położonych tuż nad Bugiem. Jego obszar, otoczony od wschodu rzeką, należy do terenów zalewowych, które mogą ulec zatopieniu od 0,5 do 2m. Stąd pomysł, by część mieszkalną umieścić na piętrze, pozostawiając w parterze pomieszczania gospodarcze, garażowe i inwentarskie.
Ważnym ponadto aspektem była potrzeba wyróżnienia z otwartego, zielonego otoczenia przestrzeni bezpiecznej, zapewniającej wygodne funkcjonowanie w granicach wydzielonego terytorium. Typowa organizacja zabudowy zagrodowej wokół prostokątnego wewnętrznego dziedzińca znalazła i tutaj swoje mocne uzasadnienie. Zmodyfikowano ją do formy na poły zamkniętej, łącząc poszczególne kubatury wspólnym, płaskim zadaszeniem, które dla domu na piętrze stanowi jego rozległy taras. Tylko piętrowy budynek mieszkalny otrzymał dwuspadowy dach o nachyleniu 30 stopni, pokryty grafitową blachą. Pozostałe budynki: domek SPA (w miejsce starego spichrza), wiaty samochodowe i garaż na łódź, traktor, sprzęt rolniczy oraz kacznik z owczarnią przykryte są płaskimi dachami w formie drewnianych pomostów. Dom i niskie kubatury spaja wspólna elewacja, otaczająca budynki, która z daleka przypomina wysoki drewniany płot. Jej wyróżnikiem są drewniane deski ustawione na sztorc - ażurowe, prostopadłe do elewacji sztachety. Ich górne przedłużenie formuje jednocześnie na tarasie balustrady. W zależności od funkcji i miejsca, ażur desek zostanie odsłonięty albo przesłonięty pełnym przepierzeniem z betonu lub drewna.
Ortogonalną organizację przestrzeni siedliska wokół dziedzińca formują jednotraktowe budynki ukształtowane w literę C, otwarte na południe. Od strony drogi wjazdowej zlokalizowano garaże i wiaty oraz domek SPA, które tworzą od frontu rodzaj warownego ogrodzenia z centralnym przejazdem na przestrzał. Od północy dziedziniec domykają kacznik i owczarnia, na dachu których przewidziano miejsce na niewielki warzywniak. Od południa nie ma kubatury, tylko zadaszenie prowadzące w głębi do głównego, piętrowego budynku, przykrytego dachem. To dom mieszkalny na piętrze, ze strefą wejściową i gospodarczą na parterze. Parter mieści także spiżarnię, pokój gościny oraz stolarnię i warsztat pszczelarski.
Dom, zaprojektowano w układzie podłużnym z amfiladowym systemem cyrkulacji. Jego serce stanowi obszerna kuchnia z jadalnią, z której roztacza się dogodny widok na drogę wjazdową i okolicę. Z kuchni także przewidziano wyjście na tarasy, na dach łącznika-mostka, i dalej na dachy nad garażami i inwentarzem. Uzupełnieniem otwartych tarasów są zadaszone tarasy na końcach domu - północy i południowy, z miejscem na biesiadowanie i grillowanie na zewnątrz, który zimą dzięki rozkładanemu przeszkleniu przekształca się w oranżerię.
Ze względu na możliwe podtopienia i powodzie dom mieszkalny wyniesiono na poprzecznych tarczach żelbetowych, tworzących wewnętrzne ściany, które równocześnie dzielą parter i piętro na pomieszczenia. Podobnie z betonu wodoszczelnego zaproponowano wykonanie zewnętrznych ścian parterowych, z odciśniętym rysunkiem desek drewnianych. Całość, mimo częściowo płaskich dachów i dużych przeszkleń, nawiązuje klimatem do regionalnego charakteru wiejskiej nadbużańskiej zagrody – drewnianej, krytej blaszanymi, skośnymi dachami, parterowej z użytkowym poddaszem, mocno osadzanej w terenie. Kompozycyjnie proponowana zabudowa także wyrasta silnie z ziemi. Przez zintegrowany elewacyjnie parter, dominująca kubatura mieszkalna na piętrze odczytywana jest jako poddasze. Lokalny charakter siedliska ma podkreślić zastosowanie lokalnego drewna dębowego i olchowego, najlepiej z okolicznych, rozbiórkowych stodół. Poza recyklingiem materiałów, projekt przewiduje rozwiązania energoaktywne. Pracę pompy ciepła do ogrzewania wody i pomieszczeń wspiera dobra termoizolacja budynków, a energię elektryczną dostarczać będą panele fotowoltaiczne, ułożone na tarasie nad częścią garażową.